Słów kilka o wpływie zanieczyszczeń powietrza na zdrowie

Informacje podstawowe

Słowo “smog” to mieszanka angielskich słów: “smoke”, czyli “dym” oraz “fog”, czyli “mgła”. Można powiedzieć, że smog to sztuczna mgła, która utworzyła się w sposób nienaturalny, jako efekt działań człowieka oraz pewnych niesprzyjających okoliczności przyrody.

Wyróżniamy 2 główne rodzaje smogu z uwagi na miejsce i warunki jego tworzenia. Mówi się o smogu w typie Los Angeles, który powstaje przede wszystkim w letnich miesiącach i który spotkać można głównie w strefach subtropikalnych oraz tak zwany smog londyński, bardziej charakterystyczny dla umiarkowanej strefy klimatycznej i powstający głównie od listopada do stycznia (czasem marca). Te 2 rodzaje smogu różnią się także nieco innym składem. Smog londyński to przede wszystkim mieszanka różnych pyłów, wzbogacona 
o tlenki siarki, azotu czy węgla, lecz także i o sadzę. Smog typu Los Angeles składa się przede wszystkim
z gazów, w tym tlenków węgla, tlenków azotu i węglowodorów.

Przyczyny zanieczyszczeń powietrza

Smog powstaje na skutek wymieszania powietrza z zanieczyszczeniami i spalinami, powstającymi w efekcie działalności człowieka. Odpowiadają za to fabryki, coraz większa liczba samochodów, palenie węglem, drewnem i innymi paliwami stałymi w piecach. Za jego pojawienie się odpowiada również pogoda, klimat czy ogólne uwarunkowania terenu. O wiele trudniej będzie pozbyć się zanieczyszczeń, gdy jakieś miasto leży
w kotlinie, a bezwietrzna pogoda uniemożliwia ich rozprzestrzenienie się i rozrzedzenie, sprawiając, że zawisają nad miejscowością.

Oddziaływanie

Skutki zanieczyszczenia powietrza są bardzo łatwo zauważalne – wszyscy widzimy gęsty dym, zalegający nad miastem i każdemu z nas gorzej się takim zanieczyszczonym powietrzem oddycha. Skutki smogu są jednak o wiele bardziej dalekosiężne, niż się niektórym wydaje – ma on bowiem bardzo duży wpływ na nasze zdrowie.  Ze względu na swoje małe rozmiary, z łatwością może przedostawać się do płuc, powodując zatrucie, zapalenia górnych dróg oddechowych, pylicę, nowotwory płuc, choroby alergiczne i astmę. 

Ze względu na swoje mikroskopijne rozmiary, szczególnie niebezpieczny jest pył PM 2,5. Posiada zdolność przedostawania się głęboko do płuc - pęcherzyków płucnych, powodując ich trwałe uszkodzenie, a następnie przedostawać się do krwi.

fot. Krakowski Alarm Smogowy

Skutki zanieczyszczenia powietrza odczuwamy również pośrednio, na przykład zjadając skażone nim mięso zwierząt, czy rośliny, które w takich warunkach wzrastały. Agresywne czynniki chemiczne oddziałują bowiem nie tylko na ludzi, lecz także i zwierzęta czy rośliny, a nawet materiały (w tym budowlane). 

Skutki zanieczyszczeń powietrza czasem się odwlekają, lecz czasem są widoczne natychmiast – najlepiej o tym może świadczyć na przykład znany z historii "Wielki smog londyński", który utrzymywał się w 1952 roku ledwie przez 5 dni, ale wywołał 4 tysiące zgonów związanych z komplikacjami oddechowymi po jego wdychaniu.
W następnych tygodniach zmarło dalsze 8 tysięcy osób. Skutki smogu były tak katastrofalne, że do dziś rządy zastanawiają się jak jeszcze zmniejszyć jego powstawanie.

Stwierdzono również, że zanieczyszczenia pyłowe mogą mieć zdolność do odbijania promieniowania docierającego do kuli ziemskiej, jednocześnie przyczyniając się do powolnego ochładzania klimatu.

Jak chronić się przed smogiem?

Aby zminimalizować ryzyko występowania smogu, powinniśmy popularyzować publiczne środki transportu takie jak: tramwaje, metra, autobusy, koleje i rowery miejskie, zwiększać obszary „zielone” w miastach, ograniczać ruch kołowy w centrach miast i stosować nowoczesne technologie w przemyśle. Należałoby zmienić standardy piecyków spalających węgiel w domostwach lub wybrać alternatywne, ekologiczne formy ich ogrzewania. Ważne jest, aby mieszkańcy rejonów dotkniętych smogiem byli ostrzegani o wysokich stężeniach pyłu zawieszonego. Posiadając taką informację, będą mogli choć w części ograniczyć negatywny wpływ zanieczyszczenia powietrza na swoje zdrowie, zmniejszając ilość czasu spędzonego na zewnątrz, nie wietrząc mieszkania, stosując oczyszczacze powietrza czy maski przeciwpyłowe.

Źródła:

http://powietrze.katowice.wios.gov.pl/opis-monitorowanych-substancji
https://airly.eu/pl/smog-definicja-skutki-i-przyczyny
https://bonavita.pl/smog-przyczyny-skutki-ochrona-oraz-wplyw-na-zdrowie